8.TCP/IP

İNTERNET ADRESLERİ

      Internette her bilgisayarın bir IP (ınternet protokol) adresi vardır. Bir bilgisayarın IP adresi varsa internet üzerindeki tüm bilgisayarlar bu adresi kolayca bulabilir. Yani bir sitenin IP adresini biliyorsanız, web tarayıcınıza bu adresi yazarak da o siteye bağlanabilirsiniz. Ancak bu rakamları akılda tutmak zor olduğundan her bir IP adresine karşılık gelen alan adları verilmiştir. Çoğu internet servis sağlayıcılarda bulunan özel sunucu bilgisayarlardan (alan adı sunucuları – domain name server- DNS) oluşan bir ağ, hangi alan adının hangi IP adresine karşılık geldiği bilgisini tutar ve kullanıcıları doğru adreslere yönlendirir. Internette trafiğin işlemesi bu IP adreslerine bağlı olarak gerçekleşir.

IP ADRESLEME

    İnternete bağlı her sistemin kendisine ait özel bir adresi vardır. Bunlar IP (internet protokol) adresi olarak adlandırılır ve bilgisayarlar arasında iletişim yapılırken veri paketlerinin adreslenmesinde kullanılır. Tipik bir IP adresi noktalarla ayrılan dört rakamdan oluşur; örneğin, 192.168.2.1. Bu adres 32 bitlik bir sayıdır dolaysıyla ağ üzerine 2 32 tane, yani yaklaşık 4 milyar tane bilgisayar bağlanabilir. 

    Adresi oluşturan 32 bit kolayca okunması için 8 bitlik dört gruba ayrılmıştır. Bu gruplara ‘oktet’ denilir. Bilgisayarların IP numarası 4 tane oktetten ve her bir oktet de 8 tane bitten oluşur.

 Örnek olarak; 

10000011011010110000000100001100

 (Bilindiği gibi bilgisayar verileri 1 ve 0’lardan oluşur.)

 Görüldüğü gibi okumak çok zor. İşte bu yüzden her oktet onluk düzene çevrilip arasına nokta konulur (10000011.01101011.00000001.00001100 ) . 

* İkilik sistemin onluk sisteme çevrilmesi Yukarıdaki örnek için düşünürsek; 

 1.oktet: 10000011 

 2.oktet: 01101011 

 3.oktet: 00000001 

 4.oktet: 00001100  

   1. oktet aşağıdaki gibi yazılır. Basamakların alt kısmına ikinin katları sırasıyla artırılarak son basamağa kadar yazılır. 

    İkinin katları yazıldıktan sonra sırasıyla basamak sayısı ile karşısında bulunan ikinin katı çarpılarak toplanır. 

(20 x 1 ) + (21 x 1 ) + (22 x 0 ) + (23 x 0 ) + (24 x 0 ) + (25 x 0 ) + (26 x 0 ) + (27 x 1 )

 = 1+2+0+0+0+0+0+128=131

     Bulunan bu sayı (131) IP adresimizin ilk kısmıdır. Diğer oktetler için de aynı işlemler yapılarak IP adresimizin diğer kısımları da bulunur.

    Tüm hesaplamaları yaptığımız zaman IP adresiniz = 131.107.1.12 şeklinde olur.

 IP ADRESİ ATAMA

   İnternete bağlanmak amacıyla kullanılan modemler IP numaralarını otomatik olarak kendi havuzlarından dağıtır. Bilgisayarınız bu havuzdan IP numarası alarak internet ağına dâhil olur. Ancak bazı durumlarda bilgisayarınız otomatik IP alamayabilir, böyle durumlarda bilgisayarınızın IP alma işlemini el ile yapılandırmanız gerekmektedir. 

   Bu modülde Windows7 işletim sistemi kullanan bir bilgisayara IP adresi atama işlemi anlatılacaktır.   

  Öncelikle bilgisayarda ‘Denetim Masası – Ağ ve Paylaşım Merkezi’ açılır. Açılan pencerede sol kısımda bulunan ‘Bağdaştırıcı ayarlarını değiştirin’ bağlantısı tıklanarak ‘Ağ’ bağlantılarınızın bulunduğu ekran açılır.

  Ağ bağlantıları açıldıktan sonra yapılandırmak istediğiniz ağ bağlantısı sağ tıklanır ve ‘Özellikler’ komutu verilir.

   Bu ekranda TCP/IP iletişim kuralının özelliklerine de erişebilirsiniz. Bunun için TCP/IPv4 (internet protokolü sürüm 4) seçilip ‘Özellikler’ butonuna tıklamanız gerekmektedir. 

      Açılan ekranda ‘Aşağıdaki IP adresini kullan seçeneği’ seçilerek uygun bir IP, ‘IP adresi’ kısmına yukarıdaki gibi yazılır. 

    Böylece bilgisayarınızın IP yapılandırmasını tamamlamış olursunuz. Bu şekilde IP’nin verilmesi işlemine statik IP yapılandırması denir. 

 DHCP ( dynamic host configuration protocol / dinamik istemci ayarlama protokolü)

     TCP/IP ağındaki makinelere IP adresi, ağ geçidi veya DNS sunucusu gibi ayarların otomatik olarak yapılması için kullanılır. Günümüzde neredeyse tüm ev ve halka açık ağlarda kullanılmaktadır, ofis veya daha kontrollü bir bağlantı sağlanan yerlerde ise statik IP adresi tercih edilir. 

   Yukarıdaki ‘Otomatik olarak bir IP adresi al ve DNS sunucu adresini otomatik olarak al’ seçenekleri seçildiği zaman bilgisayarınız DHCP protokolünü kullanarak IP adreslerini otomatik olarak alır. DHCP ‘nin avantajları; 

 DHCP kullanılarak ağımızda IP çakışmasını engellemiş olursunuz. 

 DHCP’nin kullanıldığı ağlarda, otomatik olarak alınan IP adresi, ağ geçidi ve DNS sunucusu gibi ayarlar her yeni ağa bağlandığınız zaman güncellenir ve elle işlem yaparak zaman kaybetmeniz engellenir.

 IP ADRESİ ÇEŞİTLERİ 

    IP adresleri IPv4 (32bit) ve IPv6 (128bit) olmak üzere iki çeşittir. Günümüzde yaygın olarak IPv4 (32bit) adresleme mekanizması kullanılmaktadır. Güvenilir ve sınırlı sayıda kullanıcıya hizmet etmek için dizayn edilen IPv4'ün, geniş kitleler ve çok fazla uygulama tarafından kullanılır hâle gelmesiyle iletişim güvenliği konusunda ciddi zaaflar ortaya çıkmıştır. Bu zaafların üstesinden gelmek için IETF (internet engineering task force / internet mühendisliği görev gücü) tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda 128 bitlik yapısı ile yeni nesil IP protokolü (IPv6) ortaya çıkmıştır. 

    IP sayısındaki artışın yanında sade başlık yapısı, geliştirilmiş seçenekler bölümü ve içerdiği güvenlik uygulaması ile IPv6 birçok yenilik getirmektedir. Beklenildiği hızla yaygınlaşmasa da özelikle IPv4 sayısında sıkıntı çeken ülkelerde yoğun olarak kullanımına başlanılan IPv6'yı birçok cihaz üreticisi de desteklemeye başlamıştır. Uygulama bazında sıkıntılar yaşanılsa da IPv6'ya tüm internette kademe kademe geçileceği tahmin edilmektedir. 

 IPv4 ADRESLEME

   IPv4 32 bit adresleri kullanır. IPv4 adresleme kullanılarak 4 milyar 294 milyon 967 bin 196 tane bilgisayar adreslenebilir (232). Adresler birbirinden nokta ile ayrılmış dört adet sekiz bitlik parçalardan oluşur. Bu sayılar 0 ile 255 arasında bir değer olabilir. Örnek bir IPv4 adresi: 192.168.2.1’dir.

    İnternetin yaygınlaşması ve IPv4 adreslerinin çok hızlı tükenmesi ile birlikte IPv6 adreslerinin kullanılmasına yönelim hız kazanacaktır.

IPv6 ADRESLEME

  32 bitlik bir adres yapısına sahip olan IPv4 adreslemede ciddi sıkıntılar meydana getirmektedir. IPv4 oluşturulmaya başlandığında internetin bu kadar ilerleyeceği hesap edilmemişti. Şimdi adresleme sıkıntısı oluşunca 128 bitlik adres yapısı olan IPv6 'ya geçilmesi kaçınılmaz olmuştur. 

2üstü128=340.282.366.920.938.463.374.607.431.768.11.456=3,4.10üstü38

2 üstü32=4.294.967.296=4,3.10üstü10

 2011 itibari ile IPv6'nın yayılması hala başlangıç aşamasındadır. 

IP ADRES SINIFLARI

    Ağ üzerinde iletişimde bulunan her sistemin bir IP adresi olması gerekir. IP adresleri sistemlerin ağ üzerindeki kimlikleridir.

    IP adresi 32 bitlik bir sayı dizisidir ve 4 oktetten oluşur (Örneğin; 192.168.2.66). IP adresleri ilk oktetlerine bakılarak sınıflandırılır. IP adresleri 5 sınıfa ayrılır;

  A sınıfı adresler: IBMNET, MILNET gibi büyük ağlar bu ağ sınıfını kullanır. İlk oktet 0 ile 127 arasındadır. İlk oktet ağ numarasını belirtir (toplam 126 tane) .Geri kalan 3 oktet ise bilgisayar numarasıdır. Örnek olarak 122.113.45.67 IP sini ele alacak olursak bu IP, 122 numaralı A sınıfı ağ içerisindeki 113.45.67 nu.lı bilgisayarı belirtir. 127.0.0.1 IP’ si A sınıfı IP olmasına karşın yerel localhost IP’ si olarak kullanıldığı için ağ adreslemede kullanılmaz. 

 B sınıfı adresler: Okul ve hastane ağlarında genelde bu IP sınıfı kullanır. İlk oktet 128 ile 191 arasında değişir. İlk iki oktet ağ numarasını (toplam 16.384) geri kalan iki oktet de bilgisayar numarasını belirler. Örnek olarak 190.104.149.4 IP’sini inceleyecek olursak bu IP, 190.104 numaralı B sınıfı ağ içerisindeki 149.4 nu.lı bilgisayarı belirtir. 

 C sınıfı adresler: En çok kullanılan ağ sınıfıdır. İlk oktet 192 ile 223 arasında değişir. İlk üç oktet ağ numarasını son oktet ise bilgisayar numarasını verir. Örnek olarak 212.50.32.9 IP’sini inceleyecek olursak bu IP, 212.50.32 numaralı C sınıfı içerisindeki 9 nu.lı bilgisayarı belirtir.

  D sınıfı adresler: İlk okteti 224-239 arası olan IP sınıfıdır. Özel kullanım için ayrılmıştır. 

  E sınıfı adresler: İlk okteti 240-255 arası olan IP sınıfıdır. Bilimsel araştırmalar için ayrılmıştır, internette kullanılmayan IP sınıfıdır. 3.1.4. Saklı Tutulan ( Rezerve ) IP Adresleri Bazı IP adresleri;  Özel kullanım için,  İnternetin gelişimi ya da bilinmeyen gelecekte kullanılmak üzere ayrılmıştır.

SAKLI TUTLAN (REZERVE) IP ADRESLERİ

  Bazı IP adresleri;

  Özel kullanım için, 

  İnternetin gelişimi ya da bilinmeyen gelecekte kullanılmak üzere ayrılmıştır.

GENEL ve ÖZEL IP ADRESLERİ

Bu IP adresleri yerel alan ağlarında kullanılmak üzere tahsis edilmişlerdir.

  255.255.255.255 IP adresi ise broadcast (yayın adresi) olarak kullanılır. 

  0.0.0.0 IP adresi ise ağ trafiğini izlemek için kullanılan özel bir IP’dir. 

ALT AĞLAR

   Ağ tasarımında, IP adresleri sistemlere dağıtılırken ağ daha küçük birimlere parçalanarak alt ağlar (subnets) oluşturulur. 

Alt ağlar;

  Var olan bir ağı daha küçük ağ parçalarına ayırıp ağ yönetimini kolaylaştırmaya yarar. 

  Bir IP’nin hangi ağa ait olduğunu belirlemede kullanılır. TCP/IP'de iki cihaz aynı ağda olup olmadıklarını birbirlerinin IP adreslerinin ilk birkaç basamağına bakarak anlarlar. Bu basamağa ağ maskesi ( subnet mask) denir. Bir bilgisayar ancak aynı ağda bulunan bir bilgisayarla doğrudan iletişime geçebilir. Aynı ağda değillerse dolaylı olarak iletişime geçer. Aynı ağda olup olmadığını IP adreslerini kullanarak anlarsınız. IP adresinin bir bölümü ağı, diğer bölümü de bilgisayarın ağ içindeki adresini tanımlar. Hangi bölümü ile ağı hangi bölümü ile bilgisayarı tanımladığını bilmek için alt ağ maskesi kullanılır.

KAYNAKÇA

Hacettepe Üniversitesi Bilgi İşlem Daire Başkanlığı

Turkhackteam

BakiCUBUK

DoolPlayer