5. DİSK SÜRÜCÜLER
Günümüzde yazılımlarış dağıtımı, bilgi arŞivleme ve sistem yedekleme de bilgilerin
kalıcı olarak saklandığı ortamlardır.
SABİT DİSKLER
Bilgisayar temel bileŞenlerinden içerisinde sadece sabit disk yapısal olarak
diğerlerinden farklılık gösterir. Sabit diskler, günümüz teknolojisinde, büyük boyutlardaki
verilerimizi uzun vadeli saklamak için kullandığımız bileŞenlerdir. Bu yüzden bilgisayarın en
önemli parçalarındandır.
Bilgisayar çalışırken işlenmekte olan veriler ve çalışmakta olan dosyalar RAM
(random access memory-rasgele eriĢimli hafıza) saklanır ve burada işlem görür. RAM'ler
sistemin çalıĢma hızına uyumlu olarak çalıĢır. RAM'ler üzerinde içeriği değiştirilebilen
(yazılabilen) yongalar bulundurur ve bu sistem tamamen elektrik akımı ile çalışır. Bilgisayarı
kapattığınızda ya da bir elektrik kesintisi olduğunda RAM yongasındaki bilgiler
kaybolacaktır. Bu nedenle bilgilerin kalıcı olarak saklanabilmesi için "manyetik" bir ortam
olan sabit diskler kullanılır.
SABİT DİSKLERİN YAPISI VE ÇALIŞMA MANTIĞI
Sabit disk mekanik bir donanım olması sebebiyle bilgisayar temel bileşenleri
arasında, diğerlerinden daha yavaştır.
Sabit diskin yapısında;
Disk kasasını bilgisayar içerisine monte etmede kullanılan vida delikleri,
Sabit disk kapağının montaj delikleri
Manyetik plakalar ve plakaların dönüĢünü sağlayan devir merkezi,
Kolların ve plakaların hareketini sağlayan hareket motoru,
Hakaret kolları ve bunların ucunda yer alan okuma yazma kafaları,
Verilerin aktarıldığı Ģerit kablo ve SATA arayüz bağlantısı,
Motora enerji sağlayan enerji bağlantısı ve en son disk içindeki hassas hava
dengesini ayarlayan hava filtresi bulunmaktadır.
Bütün sabit sürücüler özel bir motor tarafından kontrol edilen kolların üzerinde yer
alan okuma/yazma balıkları ve manyetik malzeme ile kaplı alüminyumdan yapılmış plaklardan oluşur. Kolların ucundaki iki küçük okuma/yazma kafası, bu plakalar üzerinde
okuma ve yazma işlemleri gerçekleştirir.
Plakalar dakikada 3.500 ile 15.000 devirle dönerler ve devir hızı RPM olarak ifade
edilir. Plakalar ile kafalar arasındaki boşluk uçuş yüksekliği olarak ifade edilir ve bu
yükseklik, bir parmak izinin kalınlığından bile daha azdır. Okuma/yazma başlıkları diske ne
kadar yaklaşırsa bilgi sürücüye o kadar yoğun depolanır.
MANYETİK PLAKALAR
Esnek olmayan ve metal ya da plastikten imal edilen parçalardır ve üzeri demir-oksit
veya diğer manyetize edilebilir bir madde ile ince bir katman hâlinde kaplanmıştır. Bu
plakalar yuvarlaktır ve ortalarından elektrik motorunun miline bağlıdır. Bir hard diskin
içinde birden fazla disk plakası olabilir ve bu plakaların tümü aynı hızda döner.
HAREKET MOTORU
Manyetik diskleri okuma/yazma kafalarının tüm yüzeyleri okuyabileceği şekilde çok
yüksek hızlarda (dakikada 7200 tur gibi) döndürme görevini yerine getirir.
KÜMELER (CLUSTER)
Disk üzerinde varsayılan, işletim sisteminin disk yönetimi ile alakalı bir büyüklük
olup dosya ve dizinlerin yerleştirildiği en küçük disk alanına denir. Boyutu dosya sistemine
göre değişir.
OKUMA YAZMA KAFALARI
Her disk plakasının iki tarafındaki kollar üzerinde okuma yazma kafaları bulunur. Bu
kafalar tüm yüzeyleri okuyabileceği şekilde küçük bir elektromıknatıstan oluşup diskin
merkezinden dış yüzeyine kadar hareket edebilir ve diskin dönmesi ile okuma/yazma
kafasının altında var olan veri okunur veya yenisi yazılır.
Resimdeki kesitte okuma yazma kafalarının disk yüzeyine göre duruşu şematize
edilmiştir
.
Plaka başına, altta ve üstte olmak üzere iki kafa bulunur. Ancak “plaka sayısı çarpı 2”
gibi formülü de yoktur. Kafaların plakalar üzerinde gezerken üstünden geçtiği veri miktarı ne
kadar çok ise kapasite o kadar yüksek olacaktır. Bu mantık ile yakın zamanda geliştirilen
dikey kayıt teknolojisi sayesinde aynı alana daha fazla veri saklanabilmektedir.
iz(track) ve silindirler
Tüm plakaların üzerinde, verilerin kaydedilmesi amacıyla iç içe halkalar şeklinde tam
bir tur atan, yani daire şeklinde izler vardır. Bu izler, track olarak adlandırılır. Bir plaka
üzerinde merkezden dışa doğru aynı uzaklıkta iç içe dairesel halkalardan binlerce track
çizebilirsiniz. şekilde de gördüğünüz gibi bir sabit diskin içinde üst üste birkaç tane plaka
vardır. Her plakada aynı çapa sahip trackları bir bütün olarak düşündüğünüzde bu track
birleşimi bir silindire benzetilebilir. Dolayısıyla her sabit disk, plakalar tek başlarına
düşünüldüğünde binlerce track’a, plakalar üst üste değerlendirildiğinde ise bir plakadaki
track sayısı kadar silindire sahip olacaktır.
Okuma yazma kafaları hep birlikte hareket eder. Bir okuma yazma kafası 4. iz
üzerinde ise diğerleri de aynı iz üzerindedir. Okuma yazma kafasının konumunu
değiştirmeden okuma yazma yapabildiği tüm izler silindir yapıyı oluşturur. Eğer sabit disk
tek bir disk tabakasından oluşsaydı silindir ve track aynı anlama gelecekti.
SEKTÖRLER
Plaka üzerindeki 2 track arasında kalan bölge; bir silindir parçasıdır ve sektör olarak
adlandırılır. Sektörler sabit disklerin atomudur yani bilgiyi depolarken bölümden daha küçük
bir şeye bölünemez
SABİT DİSK ÇEŞİTLERİ
Fiziksel olarak tüm HDD çeşitleri birbirine benzemekle beraber güç ve veri kablo
soketlerine göre ayrılır. Bu özelliklerini belirleyen faktör bilgisayara bağlandıkları arabirim
açısından farklılık gösterir.
Sabit diskler günlük kullanımda en çok kapasiteleri ile anılıp diğer teknik özellikleri
teferruat kabul edilir. Fiziksel büyüklük sınıflandırmasında ise günlük hayatta, 3.5” veya
2.5” yerine PC sabit diski veya notebook sabit diski şeklinde kullanılmaktadır.
Sabit disklerin sınıflandırılmasında kullanılan diğer özellikler ise içindeki plakaların
dönüş hızları, ön bellek miktarları ve sunduğu yeni teknolojileri sayabiliriz.
ATA sürücülerinin temelde iki türü vardır. İlki paralel ATA yani PATA sürücüleri,
diğeri de seri ATA, yani SATA’dır. PATA, SATA ve IDE kavramlarının sektörde yanlış bir
Ģekilde tanımlanması söz konusudur. IDE ve SATA iki ayrı sınıflandırma olarak
değerlendirilir; oysaki SATA’da, PATA’da IDE arabirimini kullanan disk teknolojileridir.
Klasik ATA terimi, SATA’nın çıkmasıyla PATA olarak revize edilmiştir.
VERİ KABLOLARI
PATA disklerin montajını yaparken önce master/slave ayarı gerekiyorsa yapılmalıdır.
Bahsedildiği üzere SATA disklerde bu ayara gerek yoktur
PATA (parallel advanced technology attachment - paralel ileri teknoloji eklentisi)
Tek bir Ģerit kablo üzerine en fazla 2 tane sürücü tanımlanabilir. Tek kablo üzerinde
yer alan 2 sürücüden birinin “master”, diğerinin ise “slave” olarak ayarlanması zorunluluğu
vardır
Paralel olarak veri iletimine sahiptir. PATA sabit diskler, 40 ve 80 iletkenli kablo
(ribbon kablo) ile anakarta bağlanır. 80 iletkenli kablo daha yüksek bant genişliğine sahiptir.
SATA
Veri kablosu maksimum 100 cm uzunluğunda olmalıdır. Kapladığı yer ve uzunluk
olarak IDE kablosundan daha avantajlıdır. SATA3 teknolojisinin çıkmasıyla veri
transferinde 600MB/s hıza ulaşılmıştır.
SABİT DİSK SEÇİMİ
Sabit diskler için belirleyici olan diğer bir kıstas ise sabit diskin dönüş hızıdır.
RPM (Revolutions Per Minute): Diskin bir dakikadaki tur sayısını ifade eder.
RPM’nin yüksek oluşu veriye ulaşım açısından avantaj sağlar. Ancak “RPM”
yükseldikçe tüketilen enerji miktarı ve fiyatı artar. Bu yüzden dizüstü bilgisayarlarda pil
kullanım süresini kısalttığı için yüksek “RPM” tercih edilmemektedir.
Ayrıca anakartın SATA, IDE veya SCSI veri kablolarından hangisini ya da hangilerini
desteklediğine bakılarak sabit disk seçimi yapılabilir.
Bunun yanında genelde gözden kaçan ön bellek, aslında dikkat edilmesi gereken bir
husustur. Çünkü sabit diskte artan ön bellek miktarı performansı artırır.
SABİT DİSK MONTAJI
Montaj için kasayı açmak, sabit diski vidalarla kasaya tutturmak için yıldız bir
tornavida yeterli olacaktır. SATA sabit disklerde olmamakla birlikte, IDE sabit disklerde
master/slave ayarlarının yapılması gerekir. Bunun için sabit disk üzerindeki jumper
ayarlarına dikkat edilmelidir.
OPTİK DİSK SÜRÜCÜLERİ
Verileri okuma ve yazmanın özel bir ışık sistemiyle gerçekleĢtirildiği optik depolama
birimleridir. Bunları okuyan araçlara ise optik sürücüler denir.
Üç temel optik disk türü vardır. Bunlar; CD (compact disk), DVD (digital versatile
disk / dijital çok yönlü disk) ve BluRay (mavi lazer teknolojili disk)dır.
CD-ROM ve CD-WRİTER SÜRÜCÜLERİ
Her ikisi de optik verilerin kayıt ortamıdır. CD-R bir kere yazılabilir ve üzeri kayıt
yapılamaz ve silinemezken CD-RW tekrar tekrar üzerine kayıt yapılabilir. Günümüzde en
çok kullanılan CD-R ler ve CD-RW’ler 700 MB kapasitesine sahiptir. Kalınlıkları 1.2 mm ve
boyutları 8-12 cm’dir.
CD-ROM veya CD-writer’ın okuma yazma hızları performansını gösterir. Üzerindeki “x” çarpanıyla ifade edilir. “x” bu donanım birimi için 150 KB/s anlamındadır. Her CDwriter için üç adet hız değeri vardır bunlar; boş CD yazma hızı, tekrar yazma hızı ve okuma hızıdır. Yazma hızı, her zaman okuma hızına eşittir ya da ondan daha yavaştır.
Optik sürücüyü CD-ROM veya CD-writer’ın okuma yazma hızları performansını gösterir. Üzerindeki
“x” çarpanıyla ifade edilir. “x” bu donanım birimi için 150 KB/s anlamındadır. Her CDwriter
için üç adet hız değeri vardır bunlar; boş CD yazma hızı, tekrar yazma hızı ve okuma
hızıdır. Yazma hızı, her zaman okuma hızına eĢittir ya da ondan daha yavaĢtır.
Optik sürücüyü bilgisayara bağlamak için üç seçenek vardır. Eğer haricî olarak
kullanılacaksa USB, dâhilî olarak kullanılacaksa IDE veya SATA ara birimleriyle
bağlanabilir. bilgisayara bağlamak için üç seçenek vardır. Eğer haricî olarak kullanılacaksa USB, dâhilî olarak kullanılacaksa IDE veya SATA ara birimleriyle bağlanabilir.
DVD-ROM ve DVD- WRİTER Sürücüleri
DVD’yi en iyi tanımlayan tek kelime kapasitedir. Veri kümeleri burada daha yakın ve daha küçük yapıya kavuşarak aynı büyüklüğe daha çok veri sığdırılmıştır. Tek katmanlı ve tek yüzlü DVD 4.7GB, çift katman çift yüz DVD diskler ise 17 GB veri depolayabilmektedir. CD’lerle fiziksel büyüklükleri aynı fakat kapasiteleri farklıdır.
DVD diskleri üzerinde 12x, 16x, 24x rakamları maksimum yazma hızını belirtir. Hız ifadesindeki "x" çarpanı DVD’ler için yaklaşık 1318 kilobayt değerindedir. DVD-RW’ler ise tekrar tekrar yazılıp silinebilen DVD çeşitleridir.
DVD parametrelerinde iki katmanlı için DVD-R DL (dual layer = çift katmanlı), tek katmanlı için DVD-R SL (single layer = tek katmanlı) ifadesi kullanılır. Tek yüzlü için "single sided", çift yüzlü için "double sided" ifadeleri kullanılır.
BLU-RAY Sürücüleri
Blu-ray sürücüleri mavi lazer kullanarak diskler üzerinde daha hassas odaklama
yapabilmektedir.
Blu-ray’in de CD ve DVD’ye karşılık gelen türleri vardır. BD-ROM, dağıtımlar için
sadece okunabilir biçimi, BD-R üzerine veri kaydedilebilir biçimi, BD-RE ise yeniden
yazılabilir biçimi ifade eder.
63
Tek katmanda 27 GB, çift katmanda 54 GB veri depolayabilir.
OPTİK OKUYUCU MONTAJI
Tüm CD, DVD ve Blu-ray sürücüler bilgisayar için aynı Ģekil faktörüne sahiptir ve
kasalardaki 5.25” standart yuvayı kullanır.
Montaj öncesinde kullanılacak yuvanın karşısına denk gelen kasanın ön panelindeki
kapak çıkartılmalıdır. Kasanın ön yüzeyinden içeri doğru kaydırılarak yuvaya yerleştirilir.
Sabit disklerdeki gibi PATA bir optik sürücü kullanıyorsanız jumper ayarlamalarını
montaj öncesinde yapmanız önemlidir.
Tüm optik sürücüler ATAPI standartlarını destekler ve kablo bağlantıları büyük
ölçüde sabit disklerle aynıdır.
Kasa içerisinde bir optik sürücü için bağlanabilecek 4 tip kablo vardır. Tüm
optik sürücüler, sabit diskler için de kullanılan standart 4 pin molex türü enerji
bağlantısı kullanır. Veri kablosu ise cihazın desteklediği arabirime göre 40 pin Ģeritli
PATA veya 9 pin SATA kablosu olmalıdır.
KART OKUYUCULAR
Flash bellekler günümüzün hızlı, pratik ve yüksek kapasiteli taşınabilir hafıza türü
uygulamalarındandır.
Flash hafıza türü, elektrik gücü kesildiğinde bile sakladığı veriyi tutabilen ve
elektronik olarak içeriği silinip yeniden programlanabilen bir bellek türüdür.
Flash hafızalar yaygın olarak USB bellek aygıtlarında ve birçok özelleşmiş aygıtın
içinde yer alan hafıza kartlarında kullanılır.
Flash kelimesi, günümüzde taşınabilir USB bellekler ile eş anlamlı hâle gelmiş durumdadır.
Flash depolama ürünlerinin, kullanımda oldukları sırada bilgisayardan çıkartılması
donanım hasarlarına yol açabilir. USB portları, takılı aygıtlara sürekli olarak enerji beslemesi
sağlar. Yani veri kopyalaması yapılmadığı durumlarda bile, belleği sorunsuz şekilde
sistemden çekebileceğinizi düşünmeyiniz. Elektrik ve veri geçişinin kontrollü olarak
kesilmesi zorunludur.İşletim sistemleri, bu işlem için bir güvenli kaldırma aracı sunar. Bu
uygulamadan güvenli kaldırma komutunu veriniz ve diskin güvenle çıkarılabileceği uyarısını
almadan depolama birimlerinin fiziksel bağlantısını sakın kesmeyiniz. Eğer tüm
denemelerinize rağmen sürekli olarak kullanımda olduğu yönünde uyarı alıyorsanız aygıtı
sisteminizi tamamen kapattıktan sonra çıkartınız.
HAFIZA KARTI ÇEŞİTLERİ
Hafıza kartları birçok yönden flash bellekler ile aynıdır. Farklı olan değişik şekil ve
bağlantı faktörleridir. Yaygın olarak PDA, fotoğraf makinesi veya cep telefonları gibi
depolama birimine ihtiyaç duyan aygıtlarda kullanılır.
Bu tarz birçok aygıtın hem sabit hem de değiştirilebilir olmak üzere iki tip flash
belleği vardır. Sabit hafızalar çıkartılamaz, temel fonksiyonelliği sağlamak için kullanılır ve
genellikle çok düşük boyutlardadır.
Çıkarılabilir hafıza kartlar (CF, SmartMedia, MemoryStick, SD,) ile ilgili bir çok
farklı standart söz konusudur. Ancak genel olarak her formatın kendisine uygun bir kart
yuvası standardı bulunmaktadır.
 |
| Hafıza Kartı Çeşitleri |
Compact flash, en eski, en karmaşık ve fiziksel olarak en büyük kart türüdür. Basitleştirilmiş PCMCIA veriyolu kullanır. CF1 ve CF2 olmak üzere 2 türü vardır.
SmartMedia CF’ye rakip olarak çıkmış ve birkaç yıl içinde dijital kameralarda
popüler olmuştur. SD kartların çıkıĢı ile popülerliğini kaybetmiş ve yerini SD’ye
bırakmıştır.
En yaygın kullanım alanına sahip olan kart türü olan SD kartlar, bir posta pulu
büyüklüğündedir. 256 MB ile 32 GB arasında değişen kapasitelere sahiptir.
SD ve SDIO (secure digital ınput/output) olmak üzere iki çeşittir. SD kartları sadece
bilgi depolarken SDIO bazı GPS gibi aygıtlara I/O desteği sunar.
SD’ler Ģekil açısından mini SD ve mikro SD olmak üzere iki çeşidi vardır. Bazı
aygıtlar 2 GB’dan büyük SD kartları desteklemez. Kullanılacak olan cihazın, SDHC desteği
adı verilen 2 GB’dan büyük kartları destekleme özelliği olduğundan emin olunmalıdır.
Piyasada satılan tüm SD kartlar performans olarak birbiriyle aynı değildir. Veri
transfer yeteneklerini belirten SD kart sınıfları vardır.
SDIO (secure digital ınput/output): SD kart formatının geliĢtirilmiĢ hâli olan SDIO,
ek depolama kapasitesinin yanında özellik artırımları da sunmaktadır. Bir nevi genişleme
birimi gibi davranan bu yapı ile SD kart yuvasını kullanarak bilgisayara yeni bir işlev
katılabilir. Daha çok taşınabilir bilgisayarlarda kullanılan SDIO kartlar, özel yuvalara
takılırken bu yuvalar standart SD kartları da desteklemektedir. Bu sayede bilgisayara GPS,
FM radyo, parmak izi okuyucu gibi aygıtlar ilave edilebilir.
KART OKUYUCU MONTAJI
Hangi flash belleği kullanırsak kullanalım, kartın içindeki bilgilere bilgisayardan
ulaşmak için genellikle bir kart okuyucuya ihtiyaç vardır.
Kart okuyucular masaüstü bilgisayarlarda genellikle USB genişleme aygıtı olarak
bulunurken dizüstü bilgisayarlarda standart bileşen olarak yer alır.
 |
Bunun dışında fotoğraf makinesi gibi özel aygıtlar, USB arayüz kabloları ile cihaz
üzerinden çıkarılmadan da bağlanabilir.
Daha önce de ifade edildiği gibi hangi flash kartını veya bağlantı türünü kullanırsak
kullanalım bilgisayarda hepsi birer sürücü gibi görünür ve sabit disk gibi davranır.
Gerektiğinde biçimlendirilebilir, içine bir Ģey yükleyip silinebilir ve yeniden
adlandırılabilir.
KAYNAKÇA
- MEGEP
- SANAL ALFABE
- ERÇAY FOTAĞRAFÇILIK
- SEFİK NET
- TURKHACK TEAM
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder