3. BELLEKLER

   Bellekler, bilgi depolama üniteleridir. Bilgisayarlar her türlü bilgiyi (resim, ses, yazı gibi) ikilik sayılar ile kullanır ve saklar. Bir bilgi mantıksal olarak “0” ve ”1”lerden oluşur. Aynı şekilde bu ikilik bilgiler kısa veya uzun süreli depolanırken de kullanılır.

Belleğin Yapısı ve Çalışması

   RAM hafıza haritasının bazı bölgelerine bir veya birkaç tane ROM’a denk gelecek şekilde yerleştirilmiştir. ROM hafızadaki bilgiler sabit kaldığı için bilgisayara güç verildiğinde sistem direkt olarak ROM’daki belirli bir adrese konumlanır. Bilgisayar bu adresten itibaren program ve veri kodlarını okumaya başlayarak çalışmasını yürütür.

Belleğin Çeşitleri

    Günlük kullanımda, RAM, hafıza ve bellek kelimeleri çoğunlukla aynı kavramı ifade etmekte kullanılır.Günlük kullanımda, RAM, hafıza ve bellek kelimeleri çoğunlukla aynı kavramı ifade etmekte kullanılır.

    

     Bilgisayarın ana hafızası olan RAM’in, sadece bir hafıza türü olduğu unutulmamalıdır. RAM’in yanı sıra bilgisayar bünyesinde daha birçok hafıza birimi vardır. CMOS, ROM, EPROM, flash gibi kavramların hepsi birer hafıza türüdür.

RAM(Random Access Memory-Rasgele Erişimli Bellek ) 

      RAM, elektrik kesildiğinde içerisindeki veriler kaybolduğundan iĢlemcinin iĢleyeceği verilerin tutulduğu geçici bir depolama alanıdır.   

       Bilgisayar üzerinde işlem yaparken en önemli noktalardan biri yeterli ve kaliteli RAM’lere sahip olunmasıdır. Aksi hâlde yeterli RAM alanı mevcut değil ise düşük performansın yanında birçok yazılımı çalıştıramama gibi problemler de çıkabilir.

 

     Programlar ve veriler kullanımda olmadıkları zamanlarda yığın depolama alanında tutulur. Bu genellikler sabit disk olmakla beraber, USB bellek veya CD, DVD gibi optik ortamlar da olabilir. Talep olduğunda programlar yığın depolama aygıtından RAM'e kopyalanır ve ardından çalışır.

     Programların çalışabilmesi için öncelikle RAM’e aktarılması gerekmektedir. Bu işlemin temel amacı, CPU tarafından işlenecek veri ve komutlara çok daha hızlı bir şekilde erişilme ihtiyacıdır. 

        CPU RAM’e sabit disklerden çok daha hızlı erişir.
      Eğer çağrılan program sahip olunan RAM’den daha büyük boyutta ise belirli aralıklarla sabit diskten transfer yapılması gerekmektedir. Bu özellikle büyük bilgisayar oyunları ve çok RAM kullanan tasarım programlarında ortaya çıkabilir.

   RAM’in bu tarz yetersiz kalması durumlarına karşın işletim sistemi Page File servisi ile sabit diskin bir kısmını RAM gibi kullanmaya çalışır.
  

RAM yongaları

Görsel olarak bellek yongaları, genelde küçük yeĢil bir PCB yüzeyin dizilmiĢ ufak siyah modüller hâlindedir.

SIMM RAM paketi

    SIMM (single inline memory modüle -tek sıralı hafıza modülü), artan RAM ihtiyacına karşın PCB üzerine RAM yongalarının yerleştirildiği ilk çözümdür

Statik RAM: 

   Statik RAM’ler ise daha yüksek hıza karşın daha yüksek maliyetlidir ve daha büyük mimari bir yapı kullanır. Bu sebeple genellikle küçük boyutlu olarak ön bellek amacıyla kullanılır. Daha çok devreye entegre durumdadır ve yenisi ile değiştirilmesi zordur.

 

DRAM (dynamic random access memory – dinamik RAM):

 ġu anda en popüler bellek türü olan dinamik RAM, düşük maliyet, küçük mimari yapı ve makul derecede hız sunması sayesinde genellikle sistem hafızası olarak kullanılır.

      Teknik olarak aralarındaki en önemli fark ise SRAM’in periyodik olarak yenilenmesi gerekmezken DRAM için periyodik yenileme gerekiyor olmasıdır.  

DIMM RAM paketi (dual inline memory modüle - çift yönlü hafıza modülü):

 SDRAM’ler baĢlangıcını DIMM modülleri olarak yapmıştır. Günümüzde hâlen kullanılan en popüler RAM paketidir.

 . Dizüstü bilgisayarlar için SO-DIMM olarak adlandırılan bir türevi bulunmaktadır. 

Single/double sided DIMM

     DIMM RAM yongaları PCB üzerindeki tek bir yüzeyde bulunur ise bu modül “single sided” olarak adlandırılır. 

     Anakartın desteklediği RAM türleri kapsamında, single veya double side DIMM modüllerinden hangilerini desteklediği de genelde kitapçıklarda belirtilmiştir. 

         DDR: Double data rate (iki kat veri transfer)

      DDR, double data rate, yani iki kat veri transfer oranı sağlar. Yani aynı saat sinyalinde iki kat veri gönderebilmektedir. DDR SDRAM’ler RDRAM’den daha yavaş olsa da ciddi fiyat avantajı ile endüstri standardı olmuştur. 

ROM (read only memory-salt okunabilir bellek)

 ROM, sadece okunabilir bellekler için kullanılan genel bir ifadedir. İlk üretilen ROM sadece okunabilir özelliktedir. Daha sonra üretilen ROM çeşitleri üzerinde elektriksel yöntemlerle değişiklik yapılabilmektedir. Bu tipteki hafıza birimleri elektrik kesildiğinde dahi bilgilerin saklanması gerektiği durumlarda kullanılmaktadır. Genel olarak dört gruba ayrılır.

MPROM (masceble programmable read only memory-maske programlı ROM)

 Özel bir program veya veriyi maskelemek amacıyla kullanılan üretici tarafından programlanan ROM çeşididir.

 PROM (programmable read only memory- programlanabilir ROM)

   Kullanıcı tarafından ROM programlayıcı adı verilen özel bir devre ile sadece bir defa programlanabilen ROM türüdür. 

 EPROM (erasable programmable read only memory- silinebilir programlanabilir ROM )

 Morötesi ışık ile silinebilen, içerisindeki bilgiyi yıllarca koruyabilen ROM çeşididir. Morötesi ışık koruyucu gövde üzerindeki quartz ile kapatılmış küçük bir pencereden verilir.

Resim yazısı ekle

 Bellek Seçimi 

    Genelde daha fazla performans için daha fazla RAM gerekmektedir. Özellikle birden fazla program açıkken genel sistem yavaşlığı ve aşırı sabit disk kullanımı veya “disk thrashing”dir.
      Ram yetersiz olduğunda sabit diske daha çok başvurulduğundan sabit disk daha çok çalışıp ses üretir, buna disk trashing denir. 
   “Anakartın RAM türü ve kapasitesine göre desteklediği RAM hızları neler, önerilen marka ve modeller (QVL) listesi var mı, kaç adet RAM modülü takılabiliyor ve kaçı boş durumda; RAM boyutu önerilen düzeyde mi ve PageFile kullanımı uygulamalar açık ve kapalı olması durumunda nasıl değişiyor?” gibi soruların cevapları bize uygun RAM seçimi için yol gösterecektir.

 Bellek Montajı

      Bilgisayarda bulunan chipler düşük voltajla çalıştığı için insan vücudundaki statik elektrikten zarar görme ihtimali vardır. Bunun için elektrostatik deşarj yapılmalıdır.
     RAM’lar yuvalarına yerleştirilip bastırılınca yandaki kilitler çentiklere denk gelerek çıkmasını engelleyecektir. Masaüstü bilgisayarda ram modülleri dik olarak yerleştirilirken dizüstü  bilgisayarlarda yatay olarak yerleştirilir. 

KAYNAKÇA

• SLİDE PLAYER
• KELEBEK MIR